Nafaka, boşanma veya ayrılık sürecinde bir eşin diğerine ya da çocuğa maddi destek sağlama amacıyla ödenen bir miktar paradır. Türk Medeni Kanunu, tarafların boşanma sonrası mali durumlarını koruma altına almak ve ihtiyaç sahibi bireylerin ekonomik olarak mağdur olmasını önlemek amacıyla belirli nafaka türlerini öngörür. Nafaka türleri, ihtiyaç ve koşullara göre farklılık gösterir ve mahkeme tarafından belirli kriterler doğrultusunda karara bağlanır.
Türk Medeni Kanunu’na göre, farklı ihtiyaçları karşılamak üzere üç ana nafaka türü bulunmaktadır:
Tedbir Nafakası: Boşanma veya ayrılık süreci boyunca, tarafların maddi durumlarını korumak ve geçici olarak ekonomik destek sağlamak amacıyla verilen nafakadır. Tedbir nafakası, dava süresi boyunca devam eder ve boşanma davası kesinleşene kadar geçerlidir.
Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrasında maddi sıkıntıya düşecek olan tarafa, diğer eş tarafından ödenmesi kararlaştırılan nafaka türüdür. Yoksulluk nafakası, boşanmanın kesinleşmesinden sonra hükmedilir ve ihtiyaç sahibi eşin geçimini sağlamasına yardımcı olur. Nafaka süresi, mahkeme kararı veya tarafların anlaşmasıyla belirlenir ve belirli şartlar oluştuğunda kaldırılabilir.
İştirak Nafakası: Çocukların bakım ve eğitim giderlerini karşılamak amacıyla verilen nafaka türüdür. Boşanma sonrası çocuğun velayetini alan eşe, diğer eş tarafından ödenir. İştirak nafakası, çocuğun 18 yaşını doldurmasına kadar devam eder; eğitim süreci devam ediyorsa mahkeme kararıyla yaş sınırı uzatılabilir.
Nafaka talebi, boşanma davası sırasında veya boşanmanın ardından ayrı bir dava olarak yapılabilir. Talep eden taraf, mahkemeye maddi yetersizliğini veya çocuğun ihtiyaçlarını gerekçelendiren belgeler sunarak nafaka talebinde bulunabilir. Mahkeme, nafaka miktarını belirlerken aşağıdaki kriterleri dikkate alır:
Tarafların Mali Durumu: Nafaka talebinde bulunan tarafın geçim durumu ve diğer tarafın ödeme gücü değerlendirilir.
Yaşam Standartları: Boşanmadan önce tarafların yaşam standartları göz önünde bulundurularak nafaka miktarı belirlenir.
Çocukların İhtiyaçları: Çocuğun yaşı, sağlık durumu, eğitim giderleri gibi faktörler, iştirak nafakası miktarını etkileyen önemli unsurlardır.
Nafaka alacaklısının maddi durumunun iyileşmesi veya nafaka yükümlüsünün ekonomik durumunun kötüleşmesi gibi durumlarda, nafaka miktarının azaltılması veya tamamen kaldırılması için dava açılabilir. Mahkeme, değişen koşulları değerlendirerek nafakanın devam edip etmeyeceğine karar verir.
Nafaka davaları, tarafların ekonomik durumlarını doğrudan etkileyen hassas süreçlerdir. Hak kaybı yaşanmaması adına, nafaka davalarında aile hukuku konusunda uzman bir avukatın desteği büyük önem taşır. Avukat, nafaka miktarının adil ve doğru şekilde belirlenmesi için müvekkilini en iyi şekilde temsil eder ve süreci hukuka uygun olarak yürütür.
Nafaka süresi ne kadar sürer? Tedbir nafakası boşanma süreci boyunca, iştirak nafakası çocuğun 18 yaşını doldurmasına kadar devam eder. Yoksulluk nafakasının süresi ise mahkeme tarafından belirlenir.
Nafaka miktarı neye göre belirlenir? Mahkeme, tarafların gelir durumları, çocuğun ihtiyaçları ve yaşam standartlarını göz önünde bulundurarak nafaka miktarına karar verir.