Boşanma veya evlilik birliğinin sona ermesi durumunda en çok tartışılan konulardan biri de mal paylaşımıdır. Türk Medeni Kanunu, evlilik süresince edinilen malların paylaşımını düzenleyen belirli kurallar çerçevesinde, tarafların hak ve yükümlülüklerini korur. Kanun gereği, evlilikte edinilen malların paylaştırılması süreci "edinilmiş mallara katılma rejimi" kapsamında ele alınır ve boşanma davasının ardından mal paylaşımı davası açılarak yürütülür.
Türk Medeni Kanunu'na göre yasal mal rejimi, "edinilmiş mallara katılma rejimi" olarak tanımlanmıştır. Ancak evlilik öncesinde veya sırasında tarafların farklı bir mal rejimi seçme hakları vardır. Bu bağlamda kanunda dört farklı mal rejimi öngörülmüştür:
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: Yasal mal rejimidir ve evlilik boyunca elde edilen malların paylaşımına esas teşkil eder. Eşlerin, evlilik süresince kazandıkları mallar üzerinde yarı yarıya hak sahibi olmalarını sağlar.
Mal Ayrılığı Rejimi: Taraflar arasında bir sözleşme yapılmışsa, her iki taraf da evlilik süresince elde ettikleri malvarlıkları üzerinde münhasır hak sahibi olur ve boşanma halinde mal paylaşımı yapılmaz.
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi: Bu rejimde, boşanma durumunda yalnızca paylaşmalı mal ayrılığı kapsamında belirlenen mallar eşler arasında paylaştırılır.
Mal Ortaklığı Rejimi: Eşlerin ortak malvarlığı oluşturmaları üzerine kuruludur ve boşanma durumunda ortak mallar paylaşılır.
Edinilmiş mal, evlilik süresince taraflardan herhangi birinin kazanç yoluyla elde ettiği tüm malları ifade eder. Buna karşılık, kişisel mallar ise evlenmeden önceki malvarlığı veya miras yoluyla elde edilenlerdir. Mal paylaşımı davasında, hangi malların edinilmiş mal veya kişisel mal olduğu tespit edilir ve buna göre bir paylaşım yapılır. Edinilmiş mallara örnekler:
Boşanma davasının kesinleşmesinin ardından, mal paylaşımı davası açılabilir. Mal paylaşımı davasında, taraflar arasında yasal mal rejiminin gerektirdiği şekilde bir tasfiye yapılır. Mahkeme, tarafların edinilmiş mallarını ve mal paylaşımına tabi olan malvarlıklarını inceler ve eşit bir paylaşım sağlar. Eğer taraflar anlaşmalı bir şekilde boşanmış ve mal paylaşımı konusunda bir uzlaşı sağlamışlarsa, mahkeme bunu dikkate alır.
Mal paylaşımı davaları, gerek ekonomik gerek psikolojik boyutları nedeniyle oldukça karmaşık ve hassas süreçlerdir. Bu süreçte hak kaybı yaşamamak adına alanında uzman bir aile hukuku avukatının desteği önemlidir. Avukat, edinilmiş mal ve kişisel mal ayrımını detaylı bir şekilde yaparak müvekkilinin haklarını korur ve mahkemede etkin bir temsil sağlar.
Mal paylaşımı davası boşanma davasıyla aynı anda açılabilir mi? Evet, mal paylaşımı davası boşanma davasıyla birlikte talep edilebilir, ancak esasen boşanma davasının kesinleşmesinin ardından yapılacak işlemlerle tamamlanır.
Edinilmiş mallara hangi mallar dahildir? Edinilmiş mallara, evlilik süresince tarafların kazandıkları tüm maddi değerler (maaş, ticari kazanç, emekli maaşı vb.) dahildir. Kişisel mallar ise paylaşım dışı bırakılır.